De vlooien

Alleen de volwassen dieren zijn parasieten. Ze komen vooral voor op plaatsen waar de hond vaak komt: naar schatting is op elk moment slechts 10% van de vlooien in de vacht aanwezig. Vlooien zijn erg vruchtbaar: de vrouwtjes leggen in een paar maanden tijd talloze eitjes (soms wel duizend of tweeduizend). Omdat de eitjes niet aan de vacht hechten, vallen ze op de grond en hopen ze zich op in tapijten, houten vloeren, enz. De eitjes komen uit en er komen larven uit die een metamorfose ondergaan, zich verpoppen en dan, onder gunstige omstandigheden, komt de volwassen vlo uit de cocon en kan parasiteren op een hond, de zogenaamde eindgastheer. De volwassen vlo perforeert dan de huid van de hond met zijn monddelen en zuigt vervolgens bloed met zijn slurf na inoculatie met anticoagulerend speeksel.

De aanwezigheid van vlooien is te zien aan hun uitwerpselen: dit zijn kleine zwarte korrels op de huid van het dier, vooral in de dorsolumbale regio. Ze komen overeen met bloed dat door de vlooien is opgenomen en verteerd.

Vlooien spelen veel pathogene rollen. Ten eerste hebben ze een directe ziekteverwekkende rol, die over het algemeen niet erg hinderlijk is en zich beperkt tot jeuk. Honden kunnen echter soms een vlooienbeetovergevoeligheidsdermatitis (FHED) ontwikkelen, die wordt gekenmerkt door ernstige pruritus, die leidt tot haaruitval en zelfs tot krabzweren over het hele lichaam (bij voorkeur in de lendenstreek). Deze aandoening komt minder vaak voor in het koude seizoen, wanneer de vlooienactiviteit afneemt. Hun indirecte pathogene rol bestaat uit het overbrengen van ziekteverwekkers: bacteriën (waaronder de bacterie die verantwoordelijk is voor de menselijke pest) en spijsverteringskanaalparasieten (overgebracht door het opnemen van volwassen vlooien).

Waarom en hoe moeten vlooien bij honden en katten worden bestreden?

Om een parasiet effectief te bestrijden, moet je weten hoe hij zich ontwikkelt, zodat je in verschillende stadia actie kunt ondernemen.

De larve verplaatst zich om zich aan het licht te onttrekken (in huis: onder tapijten, kussens, plinten, tussen vloerplanken, in hoekjes en gaatjes). Na 1 tot 2 weken te hebben geleefd, verandert de larve in een cocon die zeer resistent is tegen behandeling en tot vijf maanden kan overleven. De volwassene komt uit een cocon door de aanwezigheid van dieren of mensen. In een huis dat enkele maanden onbewoond is geweest, kunnen meerdere cocons tegelijk uitkomen, wat binnen enkele uren resulteert in een vlooieninvasie. Het volwassen dier springt dan, meestal op een kat of hond, en bijt hem om zich te voeden met zijn bloed. De vrouwtjes zijn het vraatzuchtigst en eten ongeveer 15 keer hun eigen gewicht aan bloed (70 vrouwtjes eten 1 ml bloed per dag!). Tijdens het voeden met bloed “poepen de vrouwtjes op tafel” en wordt er “vlooienpoep” gevonden in de vacht in de vorm van kleine zwarte puntjes die donkerrood worden bij contact met vochtig vloeipapier.

Naast bloedverlies veroorzaken vlooien vaak allergieën en kunnen ze ook een lintworm, die vaak voorkomt bij volwassen carnivoren, overbrengen op honden en katten.

De meeste vlooienbehandelingen die op huisdieren worden toegepast (halsbanden, sprays, poeders, enz.) helpen om het aantal vlooien te beperken, maar deze behandelingen zijn over het algemeen niet voldoende om alle vlooien te elimineren, omdat er vaak enkele in de omgeving achterblijven. Daarom is het over het algemeen aan te raden om twee behandelingen te combineren. De eerste is op basis van insecticiden, bedoeld om alle volwassen vlooien te doden op de honden en katten die in het te behandelen gebied leven. Hiervoor gebruiken we antiparasitaire middelen (pyrethroïden) in sprayvorm of “spot-on”, wat betekent dat een paar druppels van een sterk geconcentreerde oplossing met hetzelfde product als de spray op de huid van de hond worden aangebracht. Deze oplossing wordt vervolgens over het hele lichaam van het dier verspreid en doodt de vlooien terwijl ze zich voeden. Deze behandeling moet elke maand herhaald worden als onderhoudsbehandeling. Een andere methode is om vlooien te steriliseren tijdens hun bloedmaaltijd, door de hond één keer per maand een tablet te geven. De tweede methode is om de vlooien te doden (met een insecticide) of hun ontwikkeling te blokkeren met een insectengroeiregulator in de omgeving.

Insectengroeiregulatoren hebben het voordeel dat het volledig niet-giftige moleculen zijn voor zowel huisdieren als mensen. Voordat je deze behandeling toepast, moet je de omgeving afstoffen en grondig schoonmaken (vergeet de stofzuigerzak en de kast niet, die “vlooiennesten” kunnen worden) en vervolgens de oppervlakken behandelen met een insecticide en/of een insectengroeiregulator.