Bevallen of werpen

DE 3 FASEN VAN DE BEVALLING

Bij alle diersoorten, net als bij mensen, verloopt de bevalling in 3 opeenvolgende fasen. Als een van deze fasen fout gaat of onvolledig is, komt het hele geboorteproces in gevaar:

• Fase I: de weeën in de baarmoeder beginnen op te treden, maar zijn aanvankelijk van buitenaf niet waarneembaar (begin van de bevalling). Tegelijkertijd opent en verwijdt de baarmoederhals zich om de pasgeborene door te laten.
• Fase II: de foetussen worden één voor één uitgedreven.
• Fase III: dit komt overeen met de uitdrijving van de placenta's.

Fase II en III zijn over het algemeen gemengd bij teven, waarbij de uitdrijving van elke pup over het algemeen gevolgd wordt door die van zijn placenta een paar minuten later. Soms overlappen deze stadia elkaar en komen er twee pups uit vóór de twee placenta's.

WAARSCHUWINGSSIGNALEN
1 - FYSIEKE TEKENEN

Het verschijnen van melk in de uier is geen erg betrouwbaar teken, omdat het van teef tot teef op verschillende tijdstippen kan voorkomen. Bij teven die al meerdere keren bevallen zijn, is het meestal ongeveer een week voor de bevalling zichtbaar. Maar bij jonge teven die voor het eerst bevallen, is het niet ongewoon dat dit teken pas 2 of 3 dagen voor de bevalling verschijnt. Tenslotte is er bij 'slechte melkers' soms geen melk tot na de geboorte van de pups, dus na de bevalling.
Tijdens de laatste week is er verwijding en ontspanning van de vulva, wat 48 uur voor de bevalling heel duidelijk wordt. Nogmaals, dit is minder merkbaar bij teven met hun eerste nest. De ligamenten van het bekken rekken uit om de pups te laten passeren, wat resulteert in een gekantelde achterhand, waarbij de bekkenbeenderen meer naar voren komen en de staart hoger geplant wordt (men zegt dat de teef er 'gebroken' uitziet).
In de laatste uren voor de bevalling smelt de slijmprop in de baarmoederhals en loopt er een vloeistof langs de vulva naar beneden. Dit is vaak een goed teken dat de bevalling gaat beginnen. Net voordat de eerste pup naar buiten komt, komt er meestal een groenige afscheiding uit de vulva. Dit komt door een placentabreuk, waarbij een pigment vrijkomt dat afkomstig is van hemoglobine en uteroverdine wordt genoemd. Deze donkergroene substantie kleurt daarom de vloeistoffen die tijdens de bevalling uit de vulva komen. Geen paniek, het is normaal!

2 - GEDRAGSTEKENEN

In de laatste 12 tot 36 uur voor de geboorte van de puppies, en soms tot een week voor de bevalling, begint de baarmoeder samen te trekken. In dit stadium zijn deze weeën van buitenaf niet waarneembaar, maar ze veroorzaken wel een verandering in de houding van de teef. Ze is meestal geagiteerd, bezorgd en hijgt. Jonge teven kunnen tekenen van irritatie vertonen, waarbij ze woedend met hun voorpoten over de grond krabben of buitensporig in alle richtingen bewegen. In zulke gevallen moeten ze worden opgesloten in een kleinere ruimte om te voorkomen dat de pups bij de geboorte worden gedood door een te onrustige moeder.

GEBOORTE :
PAS OP VOOR MISLEIDENDE WAARSCHUWINGSSIGNALEN

De signalen die in de tekst van dit boek worden gegeven als indicatie dat de worp op handen is, zijn zeker niet 100% betrouwbaar. Sommige teven beginnen bijvoorbeeld enkele dagen, soms een week, voor de bevalling aan de grond te krabben. Doorschijnende afscheiding, een teken dat de baarmoederhals opengaat, kan enkele dagen voor de bevalling optreden, net als een daling van de rectale temperatuur.
Vertrouw bij twijfel niet op één enkel teken, maar houd rekening met een aantal dingen en waarnemingen over de teef om te voorspellen wanneer de pasgeborenen komen.

Sommige teven zonderen zich af op de plek die ze hebben gekozen om te bevallen (kast, bed, mand...) en doen soms een ruwe poging om een soort nest te maken met lappen of stukjes papier. Tot slot zoeken sommige vrouwtjes de eenzaamheid op en lijken ze wat afstandelijker. Andere daarentegen zoeken de aanwezigheid van hun baasje op en volgen hem overal in huis.
Tot slot weigeren de meeste teven te eten in de uren voor de bevalling, wat meestal een goed teken is.

3 - FUNCTIONELE TEKENEN

De baring wordt in gang gezet door hormonale veranderingen. Progesteron, dat, zoals we al zeiden, gedurende de hele dracht wordt afgescheiden, begint in de laatste twee weken van de dracht iets te dalen in het bloed. Maar in de laatste 48 uur voor de bevalling daalt het progesterongehalte in het bloed tot bijna nul.
Deze progesterondaling is absoluut essentieel voor het begin van de bevalling. Het bepaalt zelfs de effectiviteit van het baarmoederhormoon oxytocine, waar we het later over zullen hebben. Zolang de progesteronspiegel hoog is, kan oxytocine niet inwerken op de baarmoeder, door een gebrek aan actiepunten (receptoren).
Omdat progesteronspiegels nu gemeten kunnen worden in de dierenarts, is het mogelijk om op deze manier te bepalen of de teef voldragen is.

PLANNING VOOR DE BEVALLING:
DE VOORDELEN VAN PROGESTERONONDERZOEK

Aan het einde van de dracht dalen de niveaus van het zwangerschapshormoon progesteron in de laatste 24 tot 48 uur voor de bevalling. Bovendien kan de bevalling pas plaatsvinden als de progesteronspiegel gedaald is tot een basaal niveau.
Nu alle dierenartsen over deze dosering beschikken, is het mogelijk om te bepalen of een teef drachtig is of niet. Aangezien de schijnbare lengte van de dracht sterk varieert, vermindert dit de onzekerheid, bijvoorbeeld aan de vooravond van een weekend. Het helpt ook om onnodige paniek te voorkomen in de periode na de dracht, als de teef op 66 of 67 dagen dracht nog steeds niet bevallen is van haar pups, als je je realiseert dat ze nog niet voldragen is.
Bij rassen waar keizersneden vaak voorkomen (Engelse Bulldoggen bijvoorbeeld), kan het progesterongehalte in de laatste paar dagen van de dracht worden gemeten om te voorkomen dat de operatie te vroeg wordt uitgevoerd en zo de vitaliteit en overlevingskansen van de puppy's na de operatie te vergroten.

DE OPENING VAN DE BAARMOEDERHALS CONTROLEREN

Ondanks talloze onderzoeken bij vrouwen weten we nog steeds niet hoe we de opening van de baarmoederhals voor de bevalling effectief kunnen controleren. Daarom is het niet mogelijk om weeën op te wekken voordat de baarmoederhals is geopend.
Bij vrouwen worden op prostaglandine gebaseerde gels (Prepidil ND) met redelijk succes gebruikt om de baarmoederhals te verwijden. Hun effectiviteit bij teven is onbekend.
Bovendien is het bij teven, behalve bij kleine rassen die gemakkelijker onderzocht kunnen worden, door de diepte van de vagina onmogelijk om de baarmoederhals en de opening ervan te zien met een eenvoudig gynaecologisch onderzoek.
Baarmoedercontracties mogen daarom nooit worden opgewekt als de eerste pup nog niet is uitgekomen of op zijn minst het genitale kanaal is binnengedrongen.

Deze daling van progesteron veroorzaakt een daling van de rectale temperatuur. Het is daarom aan te raden om in de laatste paar dagen 's ochtends en 's avonds de temperatuur van de teef te meten. Normaal gesproken zou je in de 12 tot 24 uur voor de bevalling een daling van ongeveer 1 graad moeten zien ten opzichte van het gemiddelde van de voorgaande dagen. Daarna zou de temperatuur weer moeten stijgen, voor de bevalling. Helaas is dit teken niet altijd betrouwbaar: in sommige gevallen daalt de temperatuur meerdere keren in de laatste 3 of 4 dagen van de zwangerschap, en soms stijgt ze niet meer nadat ze gedaald is. Desalniettemin is dit teken een goede indicatie voor de eigenaar dat alles klaar is en kan het gemakkelijk onderzocht worden.

HET GEBOORTEPROCES
- DUUR VAN DE UITDRIJVING

De normale duur van het hele werpproces, d.w.z. het uitdrijven van alle pups van de eerste tot de laatste, is zeer variabel en hangt natuurlijk af van het ras, de grootte van het nest en of de moeder al bevallen is of niet. Over het algemeen vindt de hele geboorte plaats in 4 tot 8 uur, met extremen tot 24 tot 36 uur bij jonge, primipare teven (d.w.z. die voor de eerste keer bevallen), of in nesten van 10 of meer pups, d.w.z. bij middelgrote of grote rassen.
De tijd die elke pup nodig heeft om uit te drijven varieert ook sterk, van een paar minuten tot anderhalf uur. Vaak komt de eerste pup langzamer en de volgende sneller. De gemiddelde tijd tussen de uitdrijvingen van elke puppy is 20 tot 30 minuten. Nogmaals, dit is zeer variabel. Aan het einde van de bevalling en door vermoeidheid wordt de tijd meestal verlengd. Sommige teven hebben zelfs hun laatste pups na 12 of zelfs 24 uur schijnbare rust uitgestoten. In de praktijk is het echter goed om te onthouden dat als een pup die aan de vulva verschijnt niet binnen een uur is uitgekomen, je hierover met een dierenarts moet praten, en dat als er meer dan 3 of 4 uur vertraging zit tussen de geboorte van twee opeenvolgende pups, het beter is om een arts te raadplegen of op zijn minst om advies te vragen.

- GEBOORTE VAN DE PUP

De teef ligt meestal op haar zij. Soms hurkt ze, in een houding die doet denken aan poepen. Er zijn sterke samentrekkingen zichtbaar in de buik, die snel leiden tot het verschijnen van een groenachtig gekleurd zakje in de vulva. Dit is de puppy omgeven door zijn amnion. Dit zakje barst soms spontaan open of wordt doorprikt doordat de moeder aan haar genitaliën likt. Je hoeft je geen zorgen te maken.
Vaak wordt de pup heel snel uitgestoten door een wee die iets krachtiger is dan de vorige weeën. De omringende buidel wordt meestal binnen 30 seconden tot 2 minuten door de moeder opengescheurd. Als dit niet het geval is (bijvoorbeeld als de moeder onervaren is of bij rassen met een 'plat gezicht' waarbij de inplanting van de tanden het niet mogelijk maakt om de buidel te scheuren), moet deze worden verbroken, anders loopt de puppy, die begint te ademen, het risico om te verdrinken. De navelstreng wordt in dit stadium vaak nog niet gebroken.
De placenta komt binnen 5 of 10 minuten na de puppy tevoorschijn. Deze wordt vaak opgegeten door de moeder, die ook de navelstreng doorknipt als de fokker dat nog niet heeft gedaan.
In 60% van de gevallen wordt de puppy geboren in een voorligging: hoofd eerst. In dit geval moeten de poten aan weerszijden van het hoofd worden uitgestrekt. Op dezelfde manier moeten de ledematen worden uitgestrekt als de puppy in posterior presentatie wordt geboren (in 40% van de gevallen). Dit betekent dat als je een vinger in de vagina steekt, je de twee pootjes moet voelen. Bij een voorligging moet je ook de snuit van de puppy voelen. Als een van deze sensaties ontbreekt, is er sprake van een verkeerde positie die de uitdrijving kan verhinderen.