Iberische lynx

		Iberische lynx
		Hij is een wild dier


Land van oorsprong			Spanje
Vertaling			Francis Vandersteen

Het bezit van dit dier is niet toegestaan Koninklijk Besluit tot vaststelling van de lijst van niet voor productiedoeleinden gehouden zoogdieren die wel gehouden mogen worden (M.B. 24.08.2009)

De Iberische lynx, ook wel Spaanse lynx of Lynx pardelle genoemd, is een soort van het geslacht Lynx.

Momenteel zijn er twee belangrijke populatiekernen in Zuid-Spanje, één in een bergachtig gebied (Sierra Morena) dat wordt gekenmerkt door een dehesa-landschap, en één in het kustgebied van de Coto Doñana, dat wordt gekenmerkt door zandvlaktes en struikachtige duinen. De belangrijkste beperking in termen van habitat is de aanwezigheid van een hoge dichtheid aan konijnen en rustige gebieden (geulen, dicht struikgewas) om te bevallen.

Aan het begin van de 20e eeuw leefden er ongeveer 100.000 Lynxen in het wild tussen Zuid-Spanje en Portugal. In de jaren 1960 werd de populatie geschat op ongeveer 5.000 exemplaren op het Iberisch schiereiland. In de jaren 1980 daalde de populatie tot ongeveer 1.000 à 1.200 exemplaren, die een gebied van ongeveer 11.000 km2 besloegen, en in 2005 waren er nog maar 160 exemplaren over, die een gebied van slechts 585 km2 besloegen. De laatste jaren neemt het aantal echter weer toe. In 2013 telde de populatie ongeveer 312 lynxen, vergeleken met 94 tien jaar eerder. De laatste telling in 2017 telde 589 katten, waarvan 448 in Andalusië.

De extreem bedreigde Iberische lynx zag zijn populatie aan het einde van de 20e eeuw drastisch dalen als gevolg van epidemieën van myxomatose en vooral de virale hemorragische ziekte, die zijn belangrijkste prooi, het konijn, decimeerde, en grote wegennetten die zijn habitat fragmenteerden en het aantal botsingen met voertuigen verhoogden: de Iberische lynxpopulatie daalde met 80% in twintig jaar tijd.

Zoals alle lynxen heeft de Iberische lynx een kraag van lang haar rond zijn nek en driehoekige oren met daarop een pluk zwart haar. Hij heeft maar 28 tanden in plaats van de gebruikelijke 30 voor katachtigen. De korte staart eindigt in een zwarte mof. De poten zijn lang en de poten groot in vergelijking met de rest van het lichaam.

De vacht van de Iberische lynx is veel gevlekkerder dan die van andere lynxsoorten.

De Iberische lynx weegt gemiddeld tussen de 9 en 13 kg, waarbij het mannetje over het algemeen groter en langer is dan het vrouwtje. De totale lengte is 85 tot 110 cm, met een staart van 12 tot 13 cm. De schofthoogte is 42 tot 47 cm.

De Iberische lynx is een uitstekende springer, dankzij zijn achterpoten die bijzonder goed aangepast zijn aan het springen: een lynx in gevangenschap ontsnapte bijvoorbeeld door over een schrikdraad van vier meter te springen.

De Iberische lynx jaagt voornamelijk op Europese konijnen, die 80-100% van zijn dieet uitmaken. Dit verklaart waarom zijn verspreidingsgebied beperkt is tot het Iberisch schiereiland. Als er geen konijnen zijn, voedt hij zich met knaagdieren, Iberische hazen, vogels (rode patrijs, eenden, ganzen) en af en toe jonge edelherten en damherten.

De Iberische lynx oefent roofdruk uit op de ichneumon mangoest, zelf een belangrijke predator van konijnen. De aanwezigheid van de Iberische lynx verhoogt dus het aantal konijnen, wat een voorbeeld is van een trofische cascade.

Deze soort bevindt zich in een kritieke situatie. Zijn belangrijkste voedselbron, de konijnenpopulatie, heeft geleden onder opeenvolgende epidemieën van myxomatose en hemorragische koorts. Bovendien zijn de lynxpopulaties ernstig versnipperd, vooral als gevolg van intensieve monoculturen (met name olijfbomen en aardbeien). De illegale aardbeienteelt (die ook zeer vervuilend is) tast bijvoorbeeld meer dan 100 hectare in het Doñana Nationaal Natuurpark aan. Ook het wegverkeer vormt een grote bedreiging. Tot slot wordt de Iberische lynx, net als andere bedreigde carnivoren op het Iberisch schiereiland (Iberische adelaar, wolf, aasgier), regelmatig het slachtoffer van vergiftigd lokaas dat is geplant voor vossen en andere kleine carnivoren die als plaagdieren worden beschouwd.